Panik Atak Nedir?
Beynimizde bizi hayatta tutmaya ve tehlikelerden korumaya yarayan bir alarm merkezi vardır. Panik atak bir nevi bu merkezin bozulmasıdır. Yani diğer bir deyişle; araba alarmının kediye çalmasıdır.
Ayrıca hayat kalitesini ciddi derecede bozan ve tedavi edilmediği sürece devam eden bir psikolojik/psikiyatrik hastalıktır.
kalp çarpıntısı, nefes nefese kalma (hiper ventilasyon), boğuluyormuş gibi olma, soluğun kesilmesi, göğüste sıkışma, nabız yükselmesi, baş dönmesi, terleme, titreme gibi yoğun fiziksel belirtilerin bazılarının, yineleyen ve beklenmedik şekilde yaşandığı yoğun korku ve rahatsızlık duyma halidir.
Panik atak esnasında ne olur?
Alarm merkezinin savunma tedbirleri ve adrenalin artışı ile nefes alış veriş düzensizleşir. Nefes ya çok hızlı alınıp verilmiş ya da çok fazla tutulmuştur. Bu durumda kandaki karbondioksit ve oksijen dengesi bozulur. Sık nefes alıp verildiğinde, ihtiyaç olmadığı halde alınan aşırı oksijen vücut dengesini geçici olarak bozar. Kalp çarpıntısı, karıncalanma, baş dönmesi… yapar. Nefesi tutmak da göğüste ağrı hissi yaratır. Bu belirtileri kötü bir sebebe, bir felakete (“Kalp krizi geçiriyorum”, “öleceğim”, “bayılacağım”, “kontrolümü kaybedeceğim”… gibi düşünceler) yoran kişi daha da korkar ve daha düzensiz nefes alır. Bu bir kısır döngü şeklinde atağın gerçekleşmesini sağlar.
Belli bir tetikleyiciyle ya da bir tetikleyici (sebep) olmaksızın (ortada korkacak bir şey yokken) bunları yaşayan kişi, bu durumu anlamlandıramaz ve dikkati bedenine yönelir. Hızlı kesik ve sık nefes almanın doğal ve sağlıklı sonucu olan bu durum kişi tarafından böyle algılanamayacağından alarm sistemi devreye girer ve atak gerçekleşmiş olur. Kişi bu durumda kaçmaya ya da yardım aramaya (hastane) çalışır. Bu korkunç deneyimi tekrar yaşamaktan korkar. Bunu yaşayabileceği durumlardan ve yardım alamayacağı yerlerden uzak durmaya başlayabilir. Panik ataklarıyla başa çıkabilmek ya da belirtilerinden kaçabilmek için davranış değişiklikleri yaşar. Kendince, hayat kalitelerini düşüren birtakım ö nlemler alır.
Panik atak anında uygulanabilecek teknikler nelerdir?
Nefes egzersizleri;
- Karnındaki bir balonu şişirdiğini hayal ederek(diyafram nefesi), yaklaşık 4 sn. yavaşça nefes alıp, yaklaşık 4 sn nefesi içinde tutup, vücudunu i nen bir balon gibi gevşeterek, yaklaşık 8 sn nefes vermek. En az üç kez tekrarlamak
- Minik minik üç kesik nefes alıp nefesi boşaltmak
- Bir kese kağıdını ağzını ve burnunu içine alacak şekilde yerleştirip nefes almak
- Derin nefes almamak
Vücut duruşu;
Vücudunu daraltmamak (kendini sıkıp ellerini, gözlerini kapatmamak)
Mümkün olduğunca rahat bir pozisyonda ve göğüs kafesini kapatmayacak şekilde durmak
Nabız ölçmemek; hızlı bir şekilde nefes alırken nabzın yükselmesi sağlıklı ve normal bir durumdur
Kendini rahatlatacak bir şeylerle oyalanmamak; durumla baş etme sebebinin kaçmak/oyalanmak değil kendisi olduğunu fark edebilmek.
Panik atak çoğu zaman, sadece psikoterapiyle tamamen tedavi edilebilen bir hastalıktır ancak kişinin bunu kendi kendine yapması; anlaşılması ve baş edilmesi gereken düşünceler ve diğer durumlardan dolayı zor olabilir. Bir psikoterapi uzmanına başvurmak faydalı olacaktır.
Panik atak belirtileri nelerdir?
Panik atak belirtileri;
Çarpıntı, kalp atışlarını duyumsama ya da kalp hızında artma olması, terleme, titreme, nefes darlığı ya da boğuluyormuş gibi olma, soluğun kesilmesi, göğüs ağrısı ya da göğüste sıkışma, bulantı ya da karın ağrısı, baş dönmesi, sersemlik hissi, düşecekmiş ya da bayılacakmış gibi olma, denetimini yitireceği ya da çıldıracağı korkusu, ölüm korkusu, uyuşma ya da karıncalanma duyumları, üşüme, ürperme ya da ateş basmaları gibi belirtilerden en az 4’ünün birden ortaya çıktığı ve 10 dakika içinde en yüksek seviyeye geldiği yoğun korku veya rahatsızlık duyma dönemlerinin, yineleyen ve beklenmedik bir şekilde ortaya çıkıyor olmasıdır.
Ayrıca yukarıdaki belirtilere ek olarak;
- Atakların tekrar etmesine yönelik sürekli endişe,
- Atağın sonucunda başına geleceklerden korkma (ölüm, kalp krizi geçirme, delirme gibi),
- Ataklardan korunmak için davranışlarını, gittiği yerleri vs. değiştirme,
- Atak yaşanabilecek ve bu durumda kaçmanın ya da yardım almanın zor olabileceği durum ya da yerlerden uzak durmak. gibi belirtiler de panik atak belirtisidir.
Panik atak nasıl tedavi edilir?
Başta bilişsel davranışçı terapi olmak üzere; psikoterapi ve/veya ilaç tedavisi panik atağı tamamen tedavi edebilmektedir. Psikoterapist (tercihen bilişsel davranışçı) ya da psikiyatrist seçerken, alanında çalışan bir uzmanın seçilmesi yararlı olacaktır. Bilişsel davranışçı terapiyle panik atak tedavisinde; nefes ve bedensel tepkilerle kaygıya sebep olan düşünceler arasındaki ilişki ve kısır döngü kişiye fark ettirilir ve bu durumla nasıl başa çıkacağı öğretilir.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.
